a feminist project
Δεκαετία του ’90
Τέλος εποχής, τέλος συνοχής, και η αρχή του «τώρα»
Ευρωπαϊκό χρώμα έχουν μερικές σημαντικές κινήσεις στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Οι γυναικείες κινητοποιήσεις της 15ετίας που έχει προηγηθεί γίνονται μέρος της ευρωπαϊκής πολιτικής, μεταξύ άλλων με προγράμματα όπως το ΝΟW (New Opportunities for Women), που στοχεύει στην ενίσχυση επαγγελματικής δραστηριότητας γυναικών. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται και στην Ελλάδα. Στο κλίμα της επαγγελματικής αποκατάστασης και γενικότερα της ενδυνάμωσης των γυναικών ξεκινάει τη λειτουργία της η Διοτίμα - Κέντρο Γυναικείων Μελετών και Ερευνών, που ιδρύεται από φεμινίστριες. Επίσης, υπό την αιγίδα του ιστορικού Εθνικού Συμβουλίου Ελληνίδων η Ελλάδα συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Λόμπυ Γυναικών.
Στη Θεσσαλονίκη, μια ομάδα γυναικών στελεχώνει εθελοντικά το τηλέφωνο SOS για κακοποιημένες και βιασμένες γυναίκες (λίγα χρόνια αργότερα αντίστοιχη δραστηριότητα θα αναπτύξει και μια ομάδα γυναικών στην Αθήνα).
Τον Δεκέμβριο κλείνει Το Βιβλιοπωλείο των Γυναικών – το Αρχείο των Γυναικών που έχει δημιουργηθεί εκεί συνεχίζει, για λίγο ως Αρχείο Γυναικών «Σειρήνα», και αργότερα ως Αρχείο Γυναικών «Δελφύς»
Την ίδια χρονιά, με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης εκδηλώνεται ήδη ένα κύμα διεθνούς σωματεμπορίας, το τράφικιν, που τα επόμενα χρόνια θα πάρει φοβερές διαστάσεις και θα αποτελέσει κεντρικό θέμα για τις γυναίκες που θα παραμείνουν δραστήριες κινηματικά, στην Ελλάδα όπως και αλλού.
Με τον κινηματικό λόγο να υποχωρεί, η φεμινιστική θεωρία και έρευνα αναπτύσσονται σε ακαδημαϊκό κυρίως πλαίσιο, μέχρι που οι γυναικείες σπουδές θα υποχωρήσουν στο παρασκήνιο των αναδυόμενων –λιγότερο στρατευμένων και λιγότερων γυναικείων– σπουδών φύλου. Τα σχετικά επιτεύγματα στην Ελλάδα θα είναι σχετικά λίγα, αλλά όχι μειωμένου ενδιαφέροντος. Η εγχώρια ιστορία των γυναικών συνεχίζεται...
Διαβάστε επίσης: Επίλογος 1990
Επιλογικό σχόλιο για το γυναικείο κίνημα στην Ελλάδα τη δεκαετία 1980–1990
Α. Μιχοπούλου
Ικανοποίηση των γυναικείων αιτημάτων/παρακμή των γυναικειων κινημάτων;
Τα αίτια της υποχώρησης των κινημάτων γενικά, του γυναικείου ειδικά μένει να διερευνηθούν. Ως προς το γυναικείο κίνημα μπορούμε να επισημάνουμε, με μια πρώτη ματιά, τα εξής:
α. Ότι ικανοποιήθηκαν τα θεσμικά αιτήματα, που λειτουργούσαν και ως σημεία συσπείρωσης,
β. Ότι μεταβλήθηκαν σε μεγάλο βαθμό συμπεριφορές και πρακτικές διακρίσεων σε βάρος των γυναικών,
γ. Ότι οι νεότερες έβρισκαν πολλά από τα προβλήματα λυμένα, ενώ
δ. πολλές από τις παλαιότερες αποσύρονταν, ικανοποιημένες από τα επιτεύγματα, ενίοτε και αποθαρρυμένες από προβλήματα στο εσωτερικό των συλλογικοτήτων, ή προσωπικά τους ζητήματα,
ε. Ότι η άνοδος της κυκλοφορίας του χρήματος επέτρεπε την ικανοποίηση αναγκών με προσωπική δαπάνη (φύλαξη παιδιών, φροντίδα ασθενών και ηλικιωμένων κοκ),
στ. Ότι, για τον ίδιο λόγο, τα ελλείμματα θεσμικών προβλέψεων και παροχών και οι διακρίσεις στη βάση του φύλου, όπως και της τάξης, γίνονταν λιγότερο ορατά,
ζ. Ότι στο τέλος της περιόδου αυτής, η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης παρουσιάστηκε ως αποτυχία των ανατρεπτικών κινημάτων, στο πλαίσιο της αναδυόμενης αντεπίθεσης μέσω του λάιφ-στάιλ.
