Χρονολόγιο»Bwave

Το Β΄ κύμα του γυναικείου κινήματος στην Ελλάδα: Γυναικείες οργανώσεις και ομάδες σε άνοδο, Α΄ περίοδος, 1974–1979

Το β΄ κύμα του φεμινισμού αναπτύχθηκε στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής κυρίως από τη δεκαετία του 1960 και ύστερα. Συμβαδίζοντας με τα κινήματα των μαύρων και της νεολαίας, με κριτικά ρεύματα του μαρξισμού και της ψυχανάλυσης και  με το κλίμα της σεξουαλικής επανάστασης, το γυναικείο κίνημα πέρασε από τη διεκδίκηση συμμετοχής των γυναικών στον κόσμο των ανδρών, στην αμφισβήτηση της εγκυρότητας, της πληρότητας και των εκφάνσεων του κόσμου αυτού, της πατριαρχίας, της ανδροκρατίας, της φαλλοκρατίας, και των στερεότυπων για τα φύλα. Προώθησε νέους τρόπους πολιτικής οργάνωσης, συμμετοχής και δράσης, με κεντρική διακήρυξη «το προσωπικό είναι πολιτικό» και το πρόταγμα της «απελευθέρωσης» (αγγλ./γαλ. liberation).

Στην Ελλάδα, όσο ακόμη επικρατούσε καθεστώς της δικτατορίας των συνταγματαρχών, τα νέα πρότυπα άργησε να εισαχθεί, ενώ το πλαίσιο θεωρητικής επεξεργασίας και ιδεολογικής ζύμωσης θα δημιουργηθεί μόνο μετά την πτώση της, το 1974, όταν πλέον αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους και σημαντικές γυναικείες οργανώσεις όπως η Κίνηση Δημοκρατικών Γυναικών (1974), που στις τάξεις της θα παραμείνουν μέλη του ΚΚΕ Εσωτερικού και ανεξάρτητες της Αριστεράς, η Ενωση Γυναικών Ελλάδας (1976) από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ, και η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας (1976) από τον χώρο του ΚΚΕ. Τον χάρτη των γυναικείων οργανώσεων συμπλήρωσαν αρκετές ακόμη νεότερες, καθώς και κάποιες από τις παλαιότερες, όπως ο ιστορικός Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας. Εναλλακτική δομή έχει η Κίνηση για την Απελευθέρωση των Γυναικών (1975), με μέλη από την εξωκοινοβουλευτική αριστερά, ανένταχτες από αντιδικτατορικές οργανώσεις, ανεξάρτητες φεμινίστριες κ.ά., η οποία εισάγει και τη θεματολογία του β΄ κύματος σχετικά με το γυναικείο σώμα και τους μηχανισμούς ελέγχου του (βία και βιασμούς, αντισύλληψη και έκτρωση). Παρεμφερείς προβληματισμούς ανέπτυξαν και μικρές γυναικείες ομάδες που δημιουργήθηκαν σταδιακά, προωθώντας την αυτοσυνείδηση, τις αντιεξουσιαστικές δομές και την πολυφωνία. Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1970, οι γυναικείες οργανώσεις και οι ομάδες αρχίζουν να συγκροτούν μέτωπο διεκδικώντας την αλλαγή του Οικογενειακού Δικαίου, την πολιτική συμμετοχή και εκπροσώπηση των γυναικών, ενώ ασχολήθηκαν και με ζητήματα που αφορούσαν στη στράτευση των γυναικών, και το θεσμό των καλλιστείων. Το 1979 άρχισε να προωθείται πιο συστηματικά η φεμινιστική θεωρία στην Ελλάδα μέσω του  περιοδικού Σκούπα και της Εκδοτικής Ομάδας Γυναικών. Το ίδιο διάστημα πραγματοποιήθηκαν φοιτητικές καταλήψεις σε εκπαιδευτικά ιδρύματα που βασίστηκαν στο πνεύμα του γαλλικού Μάη του ’68 και έδωσαν το πλαίσιο για τη δημιουργία πολλών επιπλέον γυναικείων ομάδων.


top